Articles
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Articles by Title
Now showing 1 - 20 of 43
Results Per Page
Sort Options
Item Open Access The impact of the black death on the golden horde: Politics, economy, society, civilization(Golden Horde Review, 2018) Schamiloglu, UliThis essay discusses the rise of cities in the territories of the Golden Horde. It on textualizes the information found in European travelers such as Marco Polo and William of Rubruck to examine the transition from a nomadic economy to a sedentary economy. Arabic sources such as Abū l-Fidā allow a survey of the location of the major urban centers while Ibn Baṭṭūṭa allows a deeper understanding of the composition of cities. While Ukek started as an urban center situated at the northern limit of the annual nomadic migration route and midway between the capital city Saray in the south and the city of Bulgar in the north, the essay argues that it is likely that it later gained in importance as a center for grain production as the result of climate change. It also attempts to understand the origin and meaning of the name Ukek, for the etymology of which it offers a detailed examination of medieval and modern data.Item Open Access Kazakh mythic names(INTERNATIONAL CENTRAL ASIA SYMPOSIUM PROCEEDINGS BOOK "Migration, Poverty and Identity”, 2018-04-17) Agabekova, ZhaziraHuman names have a significant role in the history of humanity. However, it cannot be considered that history started from the moment when names had started being known. It is important to take into consideration mythic characters in mythological system. In this case spreading mythic characters without names is as hard as spreading myths without characters. This means that character names is the base of formation of the notion about mythological system. As well as in other countries, in Kazakh history different models of human names and the system of names that demonstrate national existence were formed. There is a tradition of giving name to a newborn child that is only intrinsic for Kazakh people. This means that Kazakh anthroponomy is distinctively significant evidence of congenital characteristics of Kazakh people, traditional Kazakh world outlook, ideology, political and social conditions in historical periods, a lifestyle closely linked to the ecosystem, and even environment and animals. The importance of Kazakh anthroponymy is that high, that it is not enough to consider it only as one of the evidences of the ethnos formation, it also should be considered that anthroponomy is a significant historical and spiritual step in arranging and settling the inherent nature of Kazakh nation that started their own way of development. It is also possible to see what beliefs Kazakh people hold, what political and ideological beliefs they were dependent on, what aspects they tried to imitate when giving names referring to historical reasons. Every literate person must understand that names such as Bitkoz, Bokbasar, Tezek, Kotibar that have negative meaning or such as Sovetkhan, Kolkhozbek, Sovkhozbek, Democrat, Decret, Mels (Marx-Engels-Lenin-Stalin), Kim (Communistic International of Youth), Renat (Revolution-Science-Work), Leninshil, Maskeubay, Oktyabr, Syezbek, Orysbay, Chapai, Ernest, Clara, Roza, Zhanna, Gulzhana, Asema, Gulnara are not appropriate for fresh minded, free spirited and independent Kazakh people. This means that when giving name to a newborn child it is not right to selfishly 147 choose the name, but it is important to take into account that he is the part of Kazakh ethnos. This is one way of serving to the national distinctiveness, independence and freedom.Item Open Access KAZAKLARDAKİ AT YETİŞTİRME KÜLTÜRÜ(2014-05-09) Байтелиева, ЖанарМақаланың зерттеу мақсатына қазақ халқының жылқы өсіру мәдениеті және оның тілдегі көрінісі жатады. Сондай-ақ, мақалада қазақ халқының жылқы өсіру мәдениетінің тарихы ғалымдардың деректеріне сүйене отырып талданады, салыстыру әдістерімен анықталады. Мақала мазмұны этнокультуралогиялық мәселелерді шешуді қамтиды.Item Open Access Multilingualism in Kazakhstan and problems of teaching the Kazakh language(ICT for Language Learning Conference, 8th Edition. Florence, Italy., 2015-11-12) Baiteliyeva, ZhanarHistorical development of multilingualism in Kazakhstan consists of several stages. It will be discussed in the report in more detail. Moreover, the implementation of teaching several languages into the education system of Kazakhstan, its current development, and the peculiarities of teaching Kazakh language in this system will be discussed...Item Open Access REFLECTIONS ON THE ISLAMIC LITERATURE OF THE GOLDEN HORDE: ON THE OCCASION OF THE PUBLICATION OF THE QALANDAR-NĀME(GOLDEN HORDE REVIEW, 2021) Schamiloglu, UliThis article was presented at a roundtable devoted to a discussion of the Qalandar-nāme. The author, basing himself on the 9 chapters of the monumental Qalandar nāme published to date with commentary, tries to compare this work with what else is known about Islamic civilization in the Golden Horde in this period. In particular, he exa mines the account of Ibn Baṭṭūṭa and compares the Persian-language Qalandar-nāme with the Turkic works on the history of the prophets (Qısas ül-änbiya), a Sufi manual (Muc in ül mürid), two romantic poems (Qutb’s Xusrev u Şirin and Khorezmi’s Muhabbätname), and a handbook of Islam (Nähc ül-färadis). The author finds similarities between the works of Sufi literature and the Qalandar-nāme. He concludes by posing a series of questions for future researchers, including whether this work can also be seen as a response to the Black Death, similar to the Nähc ül-färadis, as the author has argued elsewhere.Item Open Access The rise of urban centers in the Golden Horde and the city of Ükek(State Institution Sh.Marjani Institute of History of Tatarstan Academy of Sciences, 2018) Schamiloglu, UliResearch objectives and materials: This essay discusses the rise of cities in the territories of the Golden Horde. It contextualizes the information found in European travelers such as Marco Polo and William of Rubruck to examine the transition from a nomadic economy to a sedentary economy. Arabic sources such as Abū l‑Fidā allow a survey of the location of the major urban centers while Ibn Baṭṭūṭa allows a deeper understanding of the composition of cities. While Ukek started as an urban center situated at the northern limit of the annual nomadic migration route and midway between the capital city Saray in the south and the city of Bulgar in the north, the essay argues that it is likely that it later gained in importance as a center for grain production as the result of climate change. It also attempts to understand the origin and meaning of the name Ukek, for the etymology of which it offers a detailed examination of medieval and modern data. Results and novelty of the research: The essay proposes that the name Ukek actually relays information about the geological formation of the site on which it is built. While most scholars have understood the original meaning of ‘box’ to represent fortifications built on the city wall, the author argues that the name refers rather to the boxlike hollow shape of the formation, which offered both shelter and an elevated location which would be both visible to travelers as well as a shape easily recognized by travelers coming from thousands of kilometers from the southeast, where there were several other such formations carrying the same name.Item Open Access ROUNDTABLE STUDYING THE ANTHROPOCENE IN CENTRAL ASIA: THE CHALLENGE OF SOURCES AND SCALES IN HUMAN–ENVIRONMENT RELATIONS(CENTRAL ASIAN SURVEY, 2021) Féaux de la Croix, Jeanne; Arzhantseva, Irina; Dağyelihttps, Jeanine; Dubuisson, Eva-Marie; Härke, Heinrich; Penati, Beatrice; Ueda, Akira; Wooden, Amandareceived considerable attention in Central Asia. In light of the Anthropocene crises, there is a real urgency for maturing this field and investigating the methodological and epistemological challenges that environmental topics demand, often working across disciplinary habits and time scales. This roundtable brings together Central Asianists from a range of backgrounds to discuss the sources and scales of their investigation, their challenges and potential. The contributors discuss how particular kinds of sources such as climate models, archival manuscripts, ethnographic fieldwork and media analyses have been used to understand environmental changes in the region. In what ways do the traditions of scholars’ disciplinary training guide the scale of analysis? Looking toward the future of environmental humanities in Central Asia, this roundtable suggests paths for developing this vital field of enquiryItem Open Access The image of historical figures in kazakh literature(International Journal of Social Science and Humanity vol. 6, no. 6, pp. 437-445, 2016, 2016) Kussainova, Meiramgul; Abdigapbarova (Абдигапбарова), Zhanar (Жанар)Kazakh literature is rich for writers who wrote fiction about the famous historical figures. Each year, besides legends and folk tales which survived until nowadays a lot of fiction works are written. One of such world-famous historical legends is the legend about Chingis Khan and his descendant – the last khan of Kazakh nation – Kenessary Khan. This paper offers a close analysis of the representation of Chinggis Khan in the Tarikhnama in unpublished dastan composed by the turn of the century Kazakh writer Shadi Zhangiruly. The image of Kenesary Kasimov has been particularly highlighted in the second part of the paper. Kenesary Kasimov who had roots from the dynasty of Chingizidy was the last khan in the Kazakh steppe and the leader of the national liberation movement in the epic poem Nysambai zhirau "Kenesary - Nauryzbai".Item Open Access А.Чеховтың «Хамелеон» әңгімесінің аудармасындағы көркем антропологияның берілу тәсілдері(2015) Дауренбекова, Л.Мақалада А.Чеховтың «Хамелеон» әңгімесінің аудармасындағы көркем антропологияның берілу тәсілдері, Ә. Бөкейханов аудармасы негізінде қарастырылады. Аударма барысында түпнұсқадағы адам мінез-құлқын беретін мағыналық бірліктерді сақтау үшін, бірнеше шарттар ұсынылады. Салыстырмалы-салғастырмалы жұмыстарды жүргізу арқылы аударманың қандай деңгейде жасалғанына баға беріледі.Item Open Access Абай дискурсындағы сөздердің терминдену барысы(Абай – әлемдік феномен: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары, 2015) Әлісжан, СарқытБұл мақалада қазақ тіліндегі философиялық терминдерді қалыптастырудағы Абайдың өзіндік орны қарастырылады. Автордың жазуынша, Абай тұсында қазақ философиялық ұғымдарының қағазға түсіріліп, жалпы халықтың тілден терминдік қолданысқа көше бастауы көрініс алды. Бұның өзі қазақ тіліндегі философия терминдерінің даму барысында сонымен бірге, жалпы сөздердің терминдену барысында үлкен қадам болғаны анық. Мақалада тілдік материалдар негізінде осы пікір дәлелденеді.Item Open Access Абай қара сөздерін оқылым әрекеті арқылы меңгерту жолдары(2015) Көпеш, Күлән БейсенбайқызыАбай қарасөздерін оқылым арқылы меңгерту барысында жүргізілетін жаттығу түрлері мұнымен шектелмейді, олар тіл үйрету барысында жаңартылып, толықтырыла береді. Әрбір оқытушы студенттерінің тіл білу деңгейі мен шығармашылық қабілетіне байланысты түрлендіре алады. Оқылым бойынша мәтін мазмұнын қандай деңгейде меңгергенін, түсінген-түсінбегендерін білу үшін бақылаудың тест түрін өткізуге болады. Оқыту мен бағалау қатар жүретіндіктен, оқылымды бағалау күрделі және жан-жақты қарастырылуды талап ететін мәселелердің бірі. Сондықтан бұл мәселелер келесі мақалалардың құзырында болмақ.Item Open Access Бейнесабақ - сөйлеу біліктілігін жетілдіру сабағы(2013) Көпеш, Күлән БейсенбайқызыМақалада қазақ тілі сабақтарында бейнеқұралдарды пайдаланудың тиімділігі туралы айтылады. Сабақ барысында тіл үйренушілер жаңа ақпаратты тыңдау, көзбен көру арқылы қабылдайды. Бейнесюжеттегі бояу, дауыс ырғағы, музыка, ым-ишара тіл үйренушінің эмоциясына әсер етеді, үйреніп жатқан тілде сөйлейтін адамдардың өз ана тілінде сөйлеу мәнерін тыңдап, үлгі ретінде қарастырады. Сонымен қатар мақалада оқытушының да, тіл үйренушінің де сұранысын қамтамасыз ете алатын «Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызметшісінің тілдік портфелі» жүйесіндегі «Бейне сабақтар курсы» (CD дискісі және оқу құралы) бойынша жасалған жаттығулардан үзінді беріледі.Item Open Access Дәйексөз және оның танымдық қызметі(Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы. Гуманитарлық ғылымдар сериясы., 2016) Әлісжан, СарқытМақалада дәйексөздің отандық тіл білімінде зерттелуі және танымдық қызметі қарастырылады. Автор дәйексөзді танымдық тұрғыдан қарастыра отырып, бірнеше топқа бөледі. Әр топтың қолданылу ерекшелігі баяндалады. Сондай-ақ, дәйексөздің ғылыми мәтіннің ажырамас бір бөлігі екендігі сөз болады. Дәйексөз ғылыми білімнің одан әрі өрістеуіне негіз болады. Ескі білім мен жаңа білімнің арасындағы қатынасты тудырады және ғылымдағы сабақтастық ұғымын жалғастыру үшін қызмет етеді.Item Open Access Жылқы малына қатысты атаулардың этимологиялық негіздері(ЕНУ хабаршысы, Л. Н. Гумелев атындағы ЕҰУ баспасы, 2014) Байтелиева, ЖанарМақала мазмұны қазақ тіл біліміндегі фразеологиялық тіркестерді тақырыптық-мағыналық топтарға бөлудің теориялық негіздерін қарастырады. Сонымен қатар тақырыптық-мағыналық топтарға бөлудегі әрбір ғалымның ұстанған принциптерінің ерекшеліктерін талдап көрсетеді. Қазақ тіл білімінде фразеологиялық тіркестер түрлі аспектіде зерттелініп келеді. Соның ішінде этнолингвистикалық сипатын зерттеуде фразеологиялық тіркестерді тақырыптық-мағыналық топтарға бөліп қарастыру маңызды рөл атқарады. Сондықтан мақалада осы тілдік бірліктерді топтастырудың теориялық жағын қарастырған еңбектерге шолу жасалды. Сонымен қатар қазақ тіл білімінде фразеологиялық тіркестерді зерттеген ғалымдардың ғылыми еңбектеріндегі тақырыптық-мағыналық топтарға бөлуде ұстанған принциптері де сөз болды. Мақаладағы негізі ойлар тілді ұлт танымымен тығыз байланыста қарастыруды көздейді. Себебі фразеологиялық тіркестерді тақырыптық-мағыналық жағынан топтастыру, ең алдымен, олардың тілдік қолданыс аясын анықтайды, халықтың тілжасамдық ұзақ процесін, оның мәдени, рухани, әлеуметтік-экономикалық тұрмыс-тіршілігінің белгілі бір шамада елеулі деген аспектілерін көрсетеді.Item Open Access Жылқы малының түр-түсіне байланысты уәжділік(«Тіл және қоғам» журналы. Астана қ. «Полиграфкомбинат» ЖШС., 2011-09) Байтелиева, ЖанарМақалада жылқы малының түр-түсіне байланысты атаулардың тарихи әдебиеттерден бастап бүгінгі күнгі әдебиеттерде қалай беріліп жатқандығы айтылады.Item Open Access Жылқы ұғымының мәдени, тарихи, этнографиялық, тілдік т.б. тұрғыдан зерттелу жайы(2008) Байтелиева, ЖанарБұл мақалада «жылқы» ұғымының мәдени, тарихи, этнографиялық, тілдік т.б. тұрғыдан зерттелу жайы айтылады. Осы аспектілердегі төрт түлік атауларын қарастырған әдебиеттерге шолу жасалып, ондағы зерттеу әдістері сөз болады.Item Open Access Жылқыға қатысты атаулардағы тілдік уәжділік(«Тіл және қоғам» журналы. Астана қ. «Полиграфкомбинат» ЖШС., 2011-09) Байтелиева, ЖанарМақалада қазақ тіліндегі жылқыға қатысты атаулардың пайда болуына әсер еткен уәждемелер айталады. Сонымен тілдік уәжділіктің ерекшеліктері туралы да айтылады.Item Open Access Идейные особенности исторических произведений казахского акына Шади Жангирулы(Наука и Мир Международный научный журнал, № 7 (11), 41-45 cтр., 2014, 2014) Абдигапбарова (Abdigapbarova), Жанар (Zhanar)В этой статье автор анализирует идейно-художественные особенности произведений известного казахского акына Шади Жангирулы, жившего в конце ХІХ-начале ХХ веков. В качестве объекта ислледования взяты произведения Шади – поэмы «История деяний царей династии Романовых в период их царствования и положение казахского народа со времен беззакония и массового бегства народа с насиженных мест» и «Тарихнама», посвященные истории казахского народа. В поэме «Тарихнама» он особо останавливается на исторической личности казахского хана Абылая.Item Open Access ИМИТАТИВ ТЕОРИЯСЫНЫҢ ТЕРМИНДЕРІ ЖАЙЫНДА(С.Демирел ат. Университеті, 2010-04) Байтелиева, ЖанарБұл мақалада имитатив теориясының қазақ тіл білімінде қолданылып жүрген терминдері туралы айтылады. Осы салада қолданылатын терминдерге сипаттама беріліп, мағыналары туралы түсінік беріледі, ғалымдардың пікірлеріне талдау жасалады.Item Open Access Лингвистикалық қазақ және түрік терминдерінің зерттелуі(Алматы қ. С.Демирел ат. Университеті, 2011-12) Байтелиева, ЖанарМақала мазмұны қазақ және түрік тіл білімінде лингвистикалық терминдердің зерттелуін қамтиды. Екі тіл білімінің даму барысы тарихпен байланыстырыла отырып сөз болады.
- «
- 1 (current)
- 2
- 3
- »